Shade tolerance was compared between two phylogenetically close plants Saxifraga nivalis and Saxifraga moschata subsp. basaltica. Plants were acclimated to full solar irradiance (HL) or two shade levels: 39% irradiance (ML) and 16% irradiance (LL). Under LL and ML regimes both species showed longer and larger leaf laminas and larger rosettes compared to plants grown in the open. The highest proportion of energy absorbed by HL acclimated leaves of S. nivalis was transferred to photochemistry (PSII). In shade the fractions of pH- and xanthophyll- regulated thermal dissipation (NPQ) and constitutive thermal energy dissipation and fl uorescence (f, D) were higher than in full irradiance. In S. moschata subsp. basaltica PSII was 3% higher in LL than in full irradiance and NPQ increased with growth irradiance. These results indicated that the regulation of energy partitioning in both study species was mainly driven by heat energy dissipation. S. moschata subsp. basaltica was more shade tolerant and sensitive to full irradiance compared with S. nivalis. When saxifrages are reintroduced into their native sites, S. moschata subsp. basaltica should be planted in more shaded sites than S. nivalis.
Badania polegały na porównaniu tolerancji na ocienienie blisko spokrewnionych ze sobą alpejskich gatunków roślin Saxifraga nivalis i Saxifraga moschata subsp. basaltica. W słabym i średnim ocienieniu obydwa gatunki miały dłuższe i szersze blaszki liściowe oraz większe rozety w porównaniu do roślin tego samego gatunku rosnących w otwartym miejscu. Największa część energii zaabsorbowanej przez liść S. nivalis przystosowany do pełnego światła została przeznaczona na procesy fotochemiczne (PSII). W ocienieniu udziały energii rozproszonej w postaci ciepła powstałego na skutek wytworzenia się gradientu protonów i w cyklu ksantofi lowym (NPQ) oraz konstytutywne (stałe) rozproszenie energii w postaci ciepła i fl uorescencji były wyższe niż w pełnym świetle. W liściu S. moschata subsp. basaltica udział PSII był o 3% wyższy w silnym ocienieniu niż w pełnym świetle, a NPQ rósł wraz z poziomem światła. Wyniki wskazują, że regulacja podziału energii zaabsorbowanej przez liść była zdominowana przede wszystkim poprzez rozproszenie w postaci ciepła w cyklu ksantofi lowym (NPQ). S. moschata subsp. basaltica była bardziej tolerancyjna na ocienienie i wrażliwa na pełne światło w porównaniu do S. nivalis. S. moschata subsp. basaltica wprowadzana w miejscu jej naturalnego występowania powinna być sadzona w co najmniej słabym lub średnim ocienieniu. S. nivalis preferuje pełne światło lub słabe ocienienie.